Przegląd podatkowy (12 – 16 września 2016 r.)

Na wizytę fiskusa trzeba się odpowiednio wcześnie przygotować

Rzeczpospolita, 2016-09-12
Piotr Zając

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (SSE) muszą liczyć się z częstymi kontrolami w związku z otrzymywaną pomocą publiczną m.in. z uwagi na przysługujące im zwolnienie podatkowe. Takiemu zwolnieniu podlegają dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie SSE na podstawie specjalnego zezwolenia. Piotr Zając, doradca podatkowy i menedżer w TPA, zaleca przedsiębiorcom prowadzącym działalność w SSE odpowiednie przygotowanie się do ewentualnej kontroli jeszcze na etapie planowania działalności. Kluczowym jest tutaj określenie zarówno dopuszczalności pomocy publicznej jak i ustalenie części dochodu zwolnionego z opodatkowania, co może być utrudnione w przypadku prowadzenia zróżnicowanej działalności, tj. zarówno w strefie jak i poza strefą. Przy prowadzeniu zróżnicowanej działalności pojawia się bowiem nie tylko konieczność wydzielenia przychodów ale i kwestia alokacji kosztów związanych z jedną jak i drugą działalnością, do których należą np. koszty marketingu czy koszty księgowości. Ekspert TPA wskazuje, że regularne audyty dokumentacji pozwolą wykryć ewentualne błędy i odpowiednio szybko je naprawić, na co, już po otrzymaniu zawiadomienia o planowanej kontroli, może być za późno.

Fiskus nie obłowi się na kłopotach inwestora

Rzeczpospolita, 2016-09-12
Aleksandra Tarka

Nie podlega opodatkowaniu VAT obciążenie podwykonawcy kosztami zastępczego wykonania prac przez samego generalnego wykonawcę – tak wynika z precedensowego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 września 2016 roku (sygn. akt I FSK 262/15). W sprawie chodziło o spółkę prowadzącą działalność w branży budowlanej, która wystąpiła o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego celem potwierdzenia, że koszty wykonania zastępczego oraz kary umowne nie podlegają opodatkowaniu VAT. Fiskus zgodził się ze spółką, ale tylko w zakresie kar umownych oraz kosztów wykonania zastępczego w przypadku zlecenia tej pracy osobie trzeciej. W ocenie fiskusa, gdy spółka wykonuje zastępczo prace to obciążenie podwykonawcy kosztami z tego tytułu kwalifikowane jest jako świadczenie usługi, podlegające VAT. Spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który uznał, że różnicowanie sytuacji prawnej ze względu na sposób realizacji wykonania zastępczego jest niedopuszczalne i prowadziłoby do podwójnego opodatkowania tych samych kosztów. Także NSA uznał, że wykonanie zastępcze zrealizowane przez samego wykonawcę generalnego nie stanowi usługi, dlatego nie podlega VAT. Co więcej, NSA wskazał, że zarówno w przypadku korzystania z usług osób trzecich jak i w przypadku wykonania zastępczego we własnym zakresie mamy do czynienia z jednakowym celem i jednakowym stosunkiem zobowiązaniowym.

Jest oszustwo, nie ma odliczenia VAT

Rzeczpospolita, 2016-09-12
Magdalena Szlembarska

Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 lipca 2016 roku (sygn. akt C-332/15) wynika, że odmowa prawa do odliczenia VAT w przypadku niedotrzymania przez podatnika określonych warunków formalnych nie stoi w sprzeczności z przepisami unijnymi. W sprawie chodziło o włoską spółkę, która ze względu na niedopełnienie przez nią obowiązków formalnych, tj. niezłożenie odpowiednich deklaracji VAT, nieprzedstawienie organom ksiąg rachunkowych oraz rejestru VAT oraz brak zarejestrowania faktur sprzedażowych, nie mogła, po ich ujawnieniu, odliczyć kwoty podatku naliczonego od swoich zakupów. Sąd włoski zwrócił się do TSUE celem ustalenia czy uzależnienie prawa do odliczenia VAT od spełnienia określonych warunków formalnych jest dopuszczalne na gruncie prawa Unii Europejskiej. TSUE podkreślił, że każdy podatnik ma prawo do odliczenia VAT, co wiążę się z zasadą neutralności tego podatku. Ponadto z orzecznictwa jasno wynika, że prawa tego nie można ograniczać tylko ze względu na brak spełnienia części warunków formalnych w przypadku, gdy spełnione są warunki materialne dla zastosowania tego prawa. Niemniej jednak, popełnienie oszustwa podatkowego może skutkować utratą prawa do odliczenia VAT przez podatnika, a takim jest we Włoszech np. brak rejestracji faktur sprzedażowych. Prawidłowe funkcjonowanie wspólnego systemu VAT uzależnione jest bowiem od takich działań jak prowadzenie rejestrów czy składanie deklaracji. Państwa członkowskie mogą zatem odmówić prawa do odliczenia VAT, gdy na gruncie ich przepisów tego rodzaju uchybienia uznawane są za oszustwa podatkowe.

Nieściągalność każdej wierzytelności trzeba udokumentować osobno

Rzeczpospolita, 2016-09-12
Dawid Tomaszewski  

Jak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 lipca 2016 roku (sygn. akt I SA/Łd 508/16), zaliczenie zaległych wierzytelności do kosztów podatkowych przysługuje jedynie po uzyskaniu postanowienia o nieściągalności w stosunku do każdej wierzytelności z osobna. W analizowanej sprawie chodziło o spółkę, która chciała uwzględnić w kosztach podatkowych wierzytelności, co do których nie posiadała odrębnego postanowienia o bezskuteczności egzekucji. Pomimo tego, zdaniem spółki miała ona do tego prawo, jeśli egzekucja innych wierzytelności od tego samego dłużnika na podstawie postanowienia komornika sądowego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego okazała się bezskuteczna. Fiskus był jednak innego zdania uznając, że umorzenie postępowania egzekucyjnego poprzez wydanie postanowienia o bezskuteczności egzekucji określonej wierzytelności ma zastosowanie wyłącznie do tej wierzytelności i z perspektywy prawa podatkowego nie może przesądzać o kwalifikacji innej wierzytelności danego dłużnika jako nieściągalnej. WSA w Łodzi zgodził się z organem podatkowym podkreślając, że stan nieściągalności określonej wierzytelności może się dynamicznie zmieniać i może się okazać, że jej egzekucja w przyszłości będzie skuteczna.

Spłata pożyczki w naturze wymaga dowodu

Dziennik Gazeta Prawna, 2016-09-12
Łukasz Zalewski

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 września 2016 r. (sygn. akt II FSK 2169/14) orzekł, że dokonanie spłaty pożyczki częściowo poprzez świadczenia realizowane w naturze, wymaga należytego uwiarygodnienia. W przedmiotowej sprawie, spadkobierczyni po zmarłym mężu odziedziczyła rzeczy i prawa majątkowe, między innymi udział w połowie własności samochodu osobowego i wierzytelność z tytułu umowy pożyczki. Według podatniczki, do dnia śmierci męża część pożyczki została spłacona w gotówce, a część została uregulowana świadczeniami w naturze polegającymi na pomocy w utrzymaniu domu oraz zaspokojeniu głównych potrzeb życiowych. Potwierdzeniem takiej formy spłaty pożyczki było oświadczenie, złożone przez pożyczkobiorcę i pożyczkodawcę przed śmiercią spadkodawcy. Według organów podatkowych taki dokument nie stanowi wystarczająco wiarygodnego potwierdzenia wykonania usług, świadczonych na poczet spłaty pożyczki. W związku z tym, podatek od nabytego spadku został ustalony od masy spadkowej, uwzględniającej odpowiednią część niespłaconej w gotówce wierzytelności. Z takim podejściem zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oraz NSA, zwracając uwagę na fakt, że umowa pożyczki nie przewidywała spłaty pożyczki świadczeniami w naturze a strony umowy pożyczki nie przedstawiły stosownych dowodów, potwierdzających wykonanie usług.

Skarbówka nie ufa elektronicznym certyfikatom

Dziennik Gazeta Prawna, 2016-09-13
Mariusz Szulc

Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 sierpnia 2016 r. (sygn. ILPB3/4510-1-281/16-4/ŁM), certyfikat rezydencji podatkowej, potwierdzający, że kontrahent zagraniczny podlega opodatkowaniu w innym kraju, a tym samym umożliwiający zaniechanie potrącenia podatku u źródła lub zmniejszenie jego wymiaru, powinien co do zasady mieć formę papierową. W analizowanej sprawie, spółka pozyskująca usługi reklamowe otrzymuje liczne certyfikaty rezydencji, przy czym niektóre z nich wydawane są przez zagraniczną administrację państwową w wersji elektronicznej. Według Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, taka forma dokumentu dopuszczalna jest wyłącznie wówczas, gdy nie istnieje możliwość pozyskania certyfikatu papierowego. W sytuacji, gdy polski przedsiębiorca otrzymuje certyfikat elektroniczny, mimo że kontrahent zagraniczny mógł wnioskować o papierowy odpowiednik, wypłacane wynagrodzenie powinien pomniejszyć o podatek u źródła.

Darowizna nie jest kosztem uzyskania przychodu

Dziennik Gazeta Prawna, 2016-09-14
Patrycja Dudek

W świetle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 września 2016 r. (sygn. akt II FSK 2186/14), nie podlegają odliczeniu od przychodu, wydatki poniesione na uatrakcyjnienie okolicy wokół wybudowanego budynku, takie jak remont miejskiego chodnika i odnowienie elewacji sąsiadującego budynku. W przedmiotowym stanie faktycznym, spółka wybudowała budynek biurowy i apartamentowce w bezpośrednim sąsiedztwie zniszczonego budynku wielorodzinnego. W celu podniesienia walorów inwestycji, a w konsekwencji zwiększenia potencjalnych przychodów, spółka wyremontowała sąsiedni budynek oraz chodnik. Organ podatkowy zakwestionował zaliczenie poniesionych w tym celu wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodu, uznając je za darowiznę. Z takim podejściem nie zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, przyznając rację deweloperowi, że z zasady nie podejmuje on działalności charytatywnej, a wszelkie inwestycje w otoczenie budynków służą zwiększeniu jego przychodów. Stanowisko to jednak nie spotkało się z aprobatą NSA, według którego to, czy przekazanie środków należy traktować jako darowiznę zależy od tego, czy obdarowani otrzymali świadczenia bezpłatnie, co miało miejsce w sprawie będącej przedmiotem sporu.

Prezes odpowiada za zaległości także po ustąpieniu

Dziennik Gazeta Prawna, 2016-09-15 
Patrycja Dudek

Jak wynika z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 września 2016 r., (sygn. akt I FSK 393/15, I FSK 257/15, I FSK 353/15, I FSK 328/15, I FSK 319/15, I FSK 329/15, I FSK 422/15, I FSK 327/15, I FSK 399/15, I FSK 400/15, I FSK 358/15), członkowie zarządu spółki odpowiadają za zaległości podatkowe, o ile płatność podatku była wymagalna w momencie pełnienia przez nich funkcji, nawet jeśli kontrola, w wyniku której wykryto zaległość miała miejsce po zmianie zarządu. W analizowanej sprawie, w spółce wykryta została zaległość w podatku VAT, będąca następstwem nieprawidłowego rozliczenia podatku VAT od importu towarów. Sporna kwestia dotyczyła możliwości obciążenia odpowiedzialnością za niezapłacony podatek małżonków, pełniących funkcje członków zarządu w momencie powstania błędnego rozliczenia. Jak argumentowali podatnicy nie powinni oni odpowiadać za wykrytą zaległość, ponieważ decyzja, nakazująca zapłatę zaległości wydana została, gdy nie pełnili już funkcji członków zarządu w spółce. Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodziły się z takim stanowiskiem, argumentując, że odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki wynika z tego, kiedy podatek powinien być zapłacony, a nie kiedy wydana została decyzja, nakazująca rozliczenie zaległości.

Przegląd orzecznictwa:

Wyrok NSA z 2 sierpnia 2016 r. (sygn. akt II FSK 2117/14)

Ulga na nabycie nowych technologii, o której stanowił art. 26c ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) nie obejmuje podatników uzyskujących przychody z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, którzy wybrali sposób opodatkowania liniową stawką 19% na podstawie art. 30c ust. 1 tej ustawy.

Wyrok NSA z 28 lipca 2016 (sygn. akt II FSK 1908/14)

Przychód z korzystania przez podatnika z posiadanego znaku towarowego (w tym także ze znaku na który udzielono prawa ochronnego), a zatem także z odpłatnego udostępnienia praw do korzystania z tego znaku innym podmiotom, stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), niezależnie od tego, czy podatnik zawrze umowę o jego udostępnianie jako podmiot gospodarczy, czy też poza prowadzoną działalnością gospodarczą, a także niezależnie od rodzaju umowy, na podstawie której udostępnienie to nastąpi np. umowa dzierżawy na podstawie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).