Przegląd podatkowy (6 – 10 marca 2017 r.)

Przegląd prasowych informacji podatkowych

Przedsiębiorca nie musi udowadniać, że nie jest wielbłądem

Rzeczpospolita, 2017-03-06
Michał Borowski, Amelia Górniak

W wyroku z 22 grudnia 2016 r. (sygn. akt I SA/Bk 600/16) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku dokonał obszernych wyjaśnień, dotyczących czynności, które powinien wykonać przedsiębiorca, weryfikując swoich partnerów biznesowych. Sprawa dotyczyła możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego przez przedsiębiorcę, który uczestniczył w transakcji z nieuczciwym podmiotem. Zgodnie z powszechnie obowiązującym prawem podatnik, który uczestniczył w zdarzeniu gospodarczym z nieuczciwym kontrahentem, może odliczyć wartość podatku VAT naliczonego, pod warunkiem, że wykazał należytą staranność przy wyborze partnera oraz działał w dobrej wierze. Prawo nie definiuje szczegółowo jakie czynności powinien przedsięwziąć przedsiębiorca, przepisy mają bowiem charakter ogólny. Fakt ten wykorzystuje fiskus, wymagając od podatników wykazania przez nich iż spełnili szereg wymagań. Zdaniem organów podatkowych podatnik jest zobowiązany do przeprowadzenia kontroli dotyczącej większości aspektów działania kontrahenta. Z taką praktyką nie zgodził się jednak WSA w Białymstoku, wyjaśniając, że czynności podejmowane przez podatnika powinny być uzależnione, od konkretnej transakcji gospodarczej i to ona powinna warunkować ich wybór. Sąd podkreślił, że przedsiębiorca powinien zasięgnąć informacji na temat przyszłego kontrahenta, wtedy, gdy wystąpi podejrzenie o jego nieuczciwości. Przesłanki, mogące świadczyć o nieuczciwości podatnika, które wynikną po zakończeniu transakcji, nie powinny wpływać na ocenę dobrej wiary przedsiębiorcy. Sąd uznał, że organy nie mogą zasadniczo wymagać od podatnika badania wszystkich aspektów dotyczących działalności podatnika.

Mineralna to nie kranówka, dlatego VAT jest inny

Dziennik Gazeta Prawna, 2017-03-07
Patrycja Dudek

W wyroku z dnia 6 marca 2017 r. (sygn. akt I FSK 1622/15) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że butelkowana woda źródlana może być opodatkowana podstawową stawką VAT, podczas gdy woda z kranu może korzystać z preferencyjnego opodatkowania. Stan faktyczny dotyczył spółki posiadającej sieć supermarketów, w ofercie której znajduje się woda źródlana w butelkach. Spółka z ostrożności opodatkowywała taką wodę podstawową stawką VAT, jednak nie była pewna, czy takie podejście jest właściwe. Spółka uważała, że butelkowana woda źródlana, która jest jedynie filtrowana, powinna być opodatkowana preferencyjną stawką VAT jak woda w postaci naturalnej. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że konsument odróżnia wodę źródlaną od wody z wodociągu, stąd różnica w stawkach VAT ma swoje uzasadnienie. Opinię Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz NSA.

Kontrola skarbowa poza granicami była możliwa

Rzeczpospolita, 2017-03-07
Mateusz Maj

Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 marca 2017 r. (sygn. akt I FPS 7/16) Zastępca Dyrektora Departamentu Kontroli Skarbowej w Ministerstwie Finansów, mógł udzielać upoważnień do przeprowadzania kontroli skarbowych dyrektorom urzędów kontroli skarbowych poza ich właściwością miejscową. Przedmiotowa sprawa dotyczyła stanu prawnego, przed nowelizacją z 1 marca 2017 r., kiedy to działalność urzędów kontroli skarbowej była przypisana do obszaru konkretnego województwa. Sprawa dotyczyła wątpliwości, czy Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej mógł upoważnić Zastępcę Dyrektora Departamentu Kontroli Skarbowej w Ministerstwie Finansów do wyznaczenia dyrektorów urzędu kontroli skarbowej do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania kontrolnego, również poza ich właściwością miejscową. NSA nie dopatrzył się błędów proceduralnych w związku z prowadzeniem kontroli na podstawie powyższych upoważnień. Tym samym orzekł, że kontrole prowadzone przez poszczególne oddziały fiskusa poza ich głównym obszarem działalności były zgodne z prawem. Wyrok NSA był o tyle ważny, że w przypadku innego werdyktu, decyzje wydane na podstawie wadliwych upoważnień mogłyby zostać uznane za nieważne, co mogłoby doprowadzić do konieczności zwrotu podatku przez fiskusa.

Jeśli była dostawa, to jest danina

Dziennik Gazeta Prawna, 2017-03-07
Patrycja Dudek

Zgodnie z wyrokami Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2017 r. (sygn. akt I FSK 1424/15, I FSK 1425/15) oszukany podatnik nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego, jeżeli nie dochował należytej staranności przy kontaktach z nieuczciwym kontrahentem. Stan faktyczny dotyczył firmy, która kupiła towar od podmiotu, który w rzeczywistości nie był sprzedawcą, a jedynie firmował czyjąś działalność. Organy podatkowe odmówiły prawa do odliczenia VAT, a ich decyzje stały się ostateczne. Po jakimś czasie podatnik powołał się na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. akt C-80/11 i C-142/11), który stwierdził, że organy podatkowe nie mogą odmawiać prawa do odliczenia VAT bez udowodnienia, że podatnik wiedział, że transakcja może wiązać się z przestępstwem i wniósł o wznowienie postępowania. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi rozpatrując ponownie tę kwestię uznał, że podatnik nie dołożył staranności w kontaktach z oszustem, ponieważ m.in. dokonywał zapłaty w gotówce oraz nie sprawdził czy kontrahent posiada koncesję na obrót paliwami. Sąd Administracyjny w Łodzi oraz NSA zgodziły się z organem podatkowym.

Wymogi dotyczące aut nie mogą być nierealne

Rzeczpospolita, 2017-03-08
Aleksandra Tarka

Firma podejmująca działania, mające na celu wyeliminowanie możliwości korzystania z pojazdów służbowych do celów prywatnych, ma prawo do pełnego odliczenia podatku VAT od rat leasingowych, czynszu najmu i kosztów eksploatacji samochodów. Tak uznał WSA w Poznaniu w wyroku z 2 lutego 2017 r. (sygn. akt I SA/Po 580/16). Przedmiotowa sprawa dotyczyła przedsiębiorstwa, które wykorzystywało samochody służbowe w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Firma prowadziła ewidencję użytkowania pojazdów oraz monitoring ich położenia. Powyższe czynności prowadziły do pełnej kontroli sposobu użytkowania samochodów, które wykluczały możliwość wykorzystywania ich do celów prywatnych. W przypadku niezgodności rejestrów przejazdów z danymi z sytemu monitorującego, firma wystawiała swoim pracownikom fakturę VAT w związku z prywatnym użytkiem samochodu. W związku z powyższym przedsiębiorstwo zwróciło się do organu podatkowego z pytaniem, czy jest uprawnione do pełnego odliczenia podatku VAT. Fiskus odmówił przedsiębiorstwu możliwości odliczenia pełnej wartości podatku, gdyż w ocenie organu zakres użytkowania samochodów przez przedsiębiorstwo, nie wykluczał prywatnego użytku pojazdów. Sprawa ostatecznie trafiła do WSA w Poznaniu, który przyznał rację przedsiębiorcy, pozwalając na pełne odliczenie VAT. W uzasadnieniu wyroku sąd argumentował, że spółka podjęła działania mające na celu wyeliminowanie prywatnego użytku samochodów przez jej pracowników. Sąd uznał, że wykluczenie pełnego odliczenia nie może wynikać jedynie z hipotetycznej możliwości wykorzystywania ich do celów innych niż działalność gospodarcza.

Błędne postępowanie nie jest uzasadnieniem dla podatkowych kosztów

Dziennik Gazeta Prawna, 2017-03-08
Łukasz Zalewski

W wyrokach z dnia 2 marca 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 281/15 i II FSK 282/15) orzekł, że za koszty podatkowe nie można uznać odsetek naliczonych od nienależnej kary umownej. Stan faktyczny dotyczył firmy produkującej koks, która zleciła innej firmie wykonanie określonych robót budowlanych. Na podstawie podpisanej umowy miała prawo do wymierzenia kary umownej za niewykonanie prac w terminie. Po upływie 73 dni opóźnienia w realizacji robót spółka uznała, że ma prawo do wymierzenia kary umownej, w związku z czym potrąciła odpowiednią kwotę z wynagrodzenia wykonawcy. Wykonawca uznał, że kara nie była należna. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej zgodził się z wykonawcą stwierdzając, że kara została niesłusznie wymierzona. W konsekwencji, spółka musiała zapłacić wykonawcy robót kwotę równą potrąconej karze umownej wraz z odsetkami. Spółka chciała zaliczyć zapłacone odsetki do kosztów uzyskania przychodu. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach nie zgodził się ze spółką, stwierdzając, że zapłata odsetek to efekt niesłusznego naliczenia kary umownej, a tym samym brak jest związku z przychodami. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oraz NSA również uznały, że spółka nie ma prawa do zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodu.

Można odjąć podatek z faktury o błędnym tytule

Dziennik Gazeta Prawna, 2017-03-09
Patrycja Dudek

W świetle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2017 r. (sygn. akt I FSK 1151/15) najemca może odliczyć VAT z faktury dokumentującej czynsz najmu, nawet jeżeli z jej treści wynika, że dotyczy ona rozliczenia z tytułu podatku od nieruchomości (PON). Stan faktyczny dotyczył firmy, która wynajmowała magazyn i biurowiec. Zgodnie z zawartą umową wszystkie koszty związane z wynajmowanymi nieruchomościami miały być doliczane do czynszu. W odniesieniu do PON wynajmujący obciążył firmę tą płatnością odrębnie, opodatkowując ją podstawową stawką VAT. Firma zastanawiała się czy może odliczyć od tej faktury VAT, ponieważ PON nie powinien być opodatkowany VAT. Jednakże za odliczeniem VAT przemawiał fakt, że ta kwota powinna zostać zgodnie z umową wliczona do czynszu. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny uznali, że podatnik nie miał prawa do odliczenia, ponieważ z treści faktury wynikało, że dotyczyła ona PON, a nie czynszu. NSA nie zgodził się z takim podejściem, stwierdzając, że fakturę należy rozpatrywać łącznie z umową, a w niej napisane jest, że dodatkowe opłaty są elementem czynszu.

Wydatki na wycenę przymusowego wykupu akcji pomniejszą CIT

Rzeczpospolita, 2017-03-10
Aleksandra Tarka

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 marca 2017 r. (sygn. akt II FSK 359/15) wydatki poniesione na przygotowanie przymusowego wykupu akcji, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przedmiotowa sprawa dotyczyła spółki, która zamierzała przeprowadzić wykup akcji, posiadanych przez mniejszościowych udziałowców przedsiębiorstwa. W związku z planowanym wykupem przedsiębiorstwo miało ponieść szereg wydatków między innymi na wycenę akcji przez biegłego, działania domu maklerskiego, publikację dokumentacji i ogłoszenia. W związku z planowaną transakcją, spółka zwróciła się do fiskusa z pytaniem, czy może zaliczyć powyższe wydatki do kosztów uzyskania przychodów. Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem spółki, argumentując, że wydatki poniesione na wykup akcji, nie pozostają w bezpośrednim związku z osiąganiem przychodów lub ich zabezpieczeniem. Sprawa ostatecznie trafiła do NSA, który przyznał rację spółce. Sąd argumentował, że wydatki mają na celu realizację zadań związanych z funkcjonowaniem spółki, której nadrzędnym celem jest maksymalizacja zysków. Zdaniem Sądu, nawet jeśli nie wszystkie wydatki są z nią bezpośrednio związane, to analizowane jako całość mają związek z osiąganiem przychodów.

Przegląd orzecznictwa:

Wyrok NSA z 9 lutego 2017 r. (sygn. akt II FSK 3954/14)

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r., Nr 74, poz. 397 ze zm.) dochód/stratę i podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych tworzą wartości wynikające z rzeczywistych zdarzeń działalności gospodarczej, a nie czynności ewidencyjno – rachunkowe podatnika.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 7 lutego 2016 r. (sygn. akt I SA/Wr 1206/16)

Aby uznać, że gmina jest opodatkowana VAT należy poczynić analizę, która składa się z dwóch etapów:
1. Należy stwierdzić czy daną czynność należy zakwalifikować jako czynność wchodzącą w zakres działalności gospodarczej i tym samym przypisać gminie status podatnika VAT;
2. W sytuacji uznania gminy za podatnika VAT należy ocenić, czy mamy wówczas do czynienia z działaniem gminy jako organu władzy publicznej a jeżeli tak, to czy pomimo to istnieją argumenty w postaci znaczącego zakłócenia konkurencji przemawiające za koniecznością opodatkowania gminy VAT. Co więcej owo zakłócenie konkurencji musi mieć charakter rzeczywisty.
Wywłaszczenie za odszkodowaniem, które dotyczy majątku prywatnego gminy, nie zaś jej majątku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie podlega opodatkowaniu VAT. Sytuacja gminy jest identyczna z sytuacją osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej posiadającej nieruchomość, która w sytuacji jej wywłaszczenia również nie podlega opodatkowaniu VAT.